एकदा नवरात्र असताना मंडपातून दुरून, अस्पष्टसे गाण्याचे स्वर ऐकू आले, “रात्र काळी, घागर काळी, यमुनाजळी ही काळी वो माय”. आवाज स्पष्ट नसल्याने ओरिजनल गाणे लावले आहे की नाही ते ओळखु शकलो नाही. मात्र चित्राने मूळ वस्तुची आठवण यावी त्याप्रमाणे गोविंद पोवळे आणि प्रभाकर नागवेकरांच्या या गाण्याने मन भूतकाळात निघून गेले. माझं काही गाण्यांनी असं होतं.…
लांडग्याने चावलेल्या माणसाचे पौर्णिमेच्या दिवशी पूर्ण लांडग्यात रुपांतर होणे ही कथाही तशी चावून चोथाच झालेली आहे. पण अशा माहित असलेल्या कथांना दिग्दर्शक “ट्रिटमेंट” कशी देतो हे फार महत्त्वाचं असतं. आणि ते रसायन जर नीट जमलं तर जबरदस्त चित्रपट बनतो. जॅक निकलसनच्या “वोल्फ” ची गणना त्याच्या ग्रेट चित्रपटांमध्ये कुणी करीत असेल असे वाटत नाही पण मला…
अलिकडेच काही कामासाठी विद्यापिठात गेलो होतो. आमचे समाजशास्त्राचे प्राध्यापक भेटले. ते निवृत्त झाले होते. ते ही काही कामासाठी आले असावेत. ते आपल्या गाडीत आणि मी बाहेर असा काहीकाळ सुखसंवाद झाला. अतिशय कडवे मार्क्सवादी असलेले सर आता काहीसे निराश वाटत होते. जीवनाला अर्थ नाही. आपण त्याला जो देऊ तोच अर्थ आणि तो देखील बरोबर असेलच असं…
सत्तेचं सामर्थ्य हाताशी असलं आणि एका अर्थाने absolute Power आपल्याकडे असेल तर व्यक्ती धोकादायक होते हे अनेकदा सार्वजनिक जीवनात दिसून आलं आहे. सत्ता आणि प्रांजळपणा, सचोटी, नम्रता यांचं जणू वैरच असावं. “फ्यु गुड मेन” या चित्रपटात जॅक निकलसनने साकारलेला कर्नल जेसप हे अशा व्यक्तीचे उत्तम उदाहरण. कर्नल जेसप हा करडा सेनानी त्याच्या हाताखालील सैनिकाकडून आगळीक…
अकिरा कुरोसोवाचा युजिंबो पाहायला मिळाला नाही. मात्र त्यावर बेतलेले चित्रपट अनेकवेळा पाहिले. त्यातला एक चित्रपट म्हणजे सर्जियो लियॉनोचा इतिहास घडवणारा क्लिंट इस्टवूड अभिनित “फिस्टफूल ओफ डॉलर्स”. पुढे ओळीने “फॉर अ फ्यु डॉलर्स मोअर” आणि “द गुड, द बॅड अँड द अग्ली” हे सर्जिओचे आणखि दोन चित्रपट आले. आज वेस्टर्न पटात या तीन क्लासिक गणलेल्या चित्रपटांना…
जुनी हिन्दी गाणी हा पूर्वीपासुनचा जिव्हाळ्याचा विषय. मित्रांशी चर्चा करताना माझ्याकडुन याबाबत तरी गाण्याच्या बाबतीत किंवा गायक गायिकेच्या बाबतीत पक्षपात होतोच. मात्र “कुछ दिलने कहा” वर वाद घालावासा वाटत नाही इतकं ते गाणं भावतं. लताच्या आवाजातले या गाण्याचे आर्त सुर कानावर आले की क्षणभर सारंकाही विसरुन मन भूतकाळात जातं. मला तर का कुणास ठावूक पण…
अगदी नवीन असे वेस्टर्नपट मला फारसे मानवत नाहीत. हा माझा मागासलेपणा असेल पण कठोर अशा निसर्गाशी जुळतील असे रापलेले चेहरेच आता दुर्मिळ झालेत. तो हेन्री फोंडा नाही, जॉन वेन नाही, चार्लस ब्रॉन्सन नाही आणि रँडॉल्फ स्कॉटही नाही. मात्र “अपालूसा” हा याला सणसणीत अपवाद. तसा हा पारंपरिक वेस्टर्न चित्रपट म्हणता येणार नाही. यात ती कुरणे नाहीत.…
काही गाण्यांचे संगीत अशा तर्‍हेने दिलेले असते की माणुस आपोआपच गतकाळच्या स्मृतीत जातो. आणि चित्रपटातली सिच्युएशनही तशीच असेल तर मग पाहायलाच नको. त्यातही गुलजारसारखा कवि आणि दिद्गर्शक असेल, शर्मिलाटागोर आणि संजीवकुमारसारखे कसलेले कलाकार असतील, लता आणि भुपेंद्रसारखे गायक असतील आणि मदनमोहनसारखा संगीतकार असेल तर गाण्यात काय काय चमत्कार घडू शकतील हे पाहायचं असेल तर १९७५…
आनंदी स्वरातला मुकेश हा आपल्या फार ओळखीचा नाही. कारण मुकेश म्हणजे दर्द असं जणु समिकरण बनून गेलंय. दिलिपकुमार, राज कपूरने ते जास्त घट्ट केलं. पण मुकेशने सुखी माणसांची गाणीही बरीच गायिली आणि ती लोकप्रियसुद्धा झाली. “ये दिन क्या आये” हे बासु चटर्जींच्या “छोटीसी बात” मधील एक दुर्मिळ म्हणता येईल असं गाणं. रेडियोवर फारसं वाजलेलं ऐकलं…
लता आणि खय्याम एकत्र आल्यावर चमत्कार घडतो असा अनुभव आहे. अगदी “रजिया सुल्तान” पर्यंत हा चमत्कारांचा पुराना सिलसिला सुरु राहिला होता. १९७९ साली आलेल्या “खानदान” चित्रपटाची कुणाला आठवण आहे का माहित नाही. मात्र त्यातील “ये मुलाकात इक बहाना है” हे गाणे अनेकांना आठवत असेल. हे नितांत सुंदर गाणे मला लता-खय्याम जोडीने दिलेल्या सुरेख गाण्यांमधले एक…